آدمک باز به بازار کتاب رسید، داستانی با طعمی نوستالژی - مجله آرنا

علیرضا برازنده نژاد درباره سیر نگارش این رمان، شرح داد: ایده اولیه و ماجرامحوربودنِ رمان در همان ابتدا این عزم را در من ایجاد کرد که منعطف تر از نوشته های قبلی پیش بروم و به شکلی خودآگاه در زمان نگارش، هدفم این بود که نوجوان ها هم آدمک باز را راحت بخوانند، با آن همراه بشوند و برایشان مجذوب نماینده باشد. ایده رمان ایجادنماینده این ظرفیت بود و زبان یکی از ابزارهای اصلی استفاده از آن ظرفیت. اولین چالش هم در استفاده درست از همین ابزار خود را نشان داد؛ زبانی که غامض نباشد ولی ویژگی های جالبی برای مخاطب داشته باشد، بازدارنده نباشد ولی قابل مکث و تامل باشد و از همه مهم تر ساده به نظر بیاید.

وی با بیان این که آدمک باز صحنه های کنش مند، پر تحرک و هیجانی دارد، اضافه کرد: به چنین صحنه هایی حتما احتیاج داشتم و باید طوری پرداختشان می کردم که مخاطبان کم سال تر جذبش بشوند و مخاطبان بزرگسال آن را پس نزنند. مبهم ماندنِ ماجرای رمان می توانست تمام مجذوب نمایندهیت های بالقوه اش را از بین ببرد، در نتیجه طراحی یک فرایند مناسب برای تبیین داستان نکته مهمِ دیگری بود.

این نویسنده در پاسخ به این پرسش که در خلق این اثر تا چه اندازه به ویژگی های اجتماعی و نوستالژی های دوران نوجوانی خودتان پرداخته اید؟، گفت: به نظرم ارتباط برقرار کردنِ مخاطب - در هر سن و متعلق به هر نسلی - لزوما منوط به این نیست که خواننده تجربیاتی مشابه را از سر گذرانده باشد. من اگر در خردسالی ماجراهای تن تن و میلو برایم مجذوب نماینده بود، یا مثلا آثار ژول ورن، تجربه عینی ای که به طور مستقیم شبیه باشد به شخصیت ها یا دنیای آن کتاب ها نداشتم. در سیزده سالگی اگر با شخصیتِ اصلی سرخ و سیاه استاندال همذات پنداریِ وحشتناکی پیدا کردم، دلیلی خارج از زیستِ تا آن لحظه ام داشته است. این ارتباطِ برون متنی واجب نیست اما حتما بین دنیای یک رمان و دنیای فکری مخاطب ارتباط ایجاد می شود؛ هرچه رمان پیروز تر، این ارتباط بیشتر. هنرمند باید بتواند اثرش را تعمیم پذیر خلق کند. چیزی باید باشد - در شخصیت ها، در توصیف ها، در زبان و... - که پیوند بخورَد به منِ خواننده، تا به شکلی غافلگیرنماینده احساس کنم انگار این رمان درباره من است؛ درباره چیزهایی که دوست دارم (داشتم) درباره تردیدهایم و یا چیزهایی که ازشان می ترسم (می ترسیدم) و خیلی جاهایش را عجیب درک می کنم.

برازنده نژاد ادامه داد: نیتِ اولیه ام در خلقِ آدمک باز ارجاع به دوران کودکی ام نبود. این موضوع زمانی خودش را تثبیت کرد که در گیرودارِ تصمیم های مهم بودم. تصمیم هایی که ایده پردازی را تکمیل می نمایند و در آدمک باز مربوط می شدند به چالش های مطرح شده در سوال قبل. در واقع حتی صحنه هایی را پیش نویس نموده بودم تا اینکه ارجاع یا بهره گیری از بازی های دوران کودکی خودش را نشان داد و راهِ دیگری نداشتم. برای نسل ما آدمک بازی یکی از اصلی ترین بازی هایی بود که به خصوص در تنهایی می توانستیم مشغولش بشویم. شکلِ آن آدمک ها (که دیگر شبیه شان نیست)، نوع بازی های ما، جاهایی که در آنها بازی می کردیم (اتاق، حیاط، راهرو، پله ها) برای اواخر دهه پنجاهی ها و اوایل دهه شصتی ها نوستالژیک شده است. در آدمک باز به فراخور داستان اشاره های واضح یا محوی به آنها هست و خوشحالم که در بازخوردهای اولیه، شاهد واکنش های جالب هم نسل های خودم بودم که انگار برخی قسمت ها، داستان شخصیِ خود آنها بود.

وی درباره رویارویی مخاطب نوجوان با این اثر، اظهار کرد: آدمک باز توانسته با مخاطب خیلی جوان تر هم ارتباط برقرار نموده - طبق بازخوردهای محدود به این دو هفته ای که از انتشار اثر می گذرد - و آن خوش خوانی، هیجان و رمز و رازی که دنبالش بودم، ظاهرا به وجود آمده است. البته باید بیشتر صبر کرد.

این نویسنده درباره ویژگی های ژانرنویسی آدمک باز شرح داد: این کتاب در دنیای واقعی می گذرد اما شخصیت اصلی اش برای خود یک بازی دارد که در فکر او بین دنیای عادی بیرون و دنیای آدمک هایش وقفه می اندازد. به تدریج پی می برد که این بازی، بیرون از دنیای فکری و شخصی او، در دنیای عادی هم جریان دارد و خیلی چیزها را غیرعادی نموده است. این دنیای دوم، باید قاعده هایش ساخته می شد. اصطلاحِ ژانری اش شاید بشود دنیا سازی. برای من بیشتر به طراحی یک بازیِ فکری می ماند که نباید باگ داشته باشد (به قول بازی سازها) قابل فهم باشد، در عین حال مجذوب نماینده و عجیب هم باشد. خواسته من تعریف یک داستان هیجان انگیز در بستری ادبی بوده است اما شاید بشود آن را در گونه فانتزی شهری (Urban Fantasy) جای داد. بعلاوه مبنای ساختاری آدمک باز بر الگوی سفر بنا شده است؛ سفر به شهرهایی در کشورهای مختلف.

در پشت جلد کتاب می خوانیم: مردی چهل ساله شیفته بازی ست. بازی هایش را خودش طراحی می نماید. بازی های او قانون دارند ولی مرز، نه! بی مرزی بازی آخرش را وقتی می فهمد که دربه در کشورها شده و شهر به شهر، می شود تا راه خاتمه بازی اش را پیدا کند. او تنها بازیکن نیست و دیگران، رقیب ها و نفوذی ها، هم سرگردان دنیا خیال این بازی هستند. سرنخ اصلی را موجودی در دنیای دیگر، با خیالی دیگر، به بازی گرفته است؛ یک بازی تازه...

رمان آدمک باز نوشته علیرضا برازنده نژاد، در 144 صفحه، به قیمت 39 هزار تومان، در قطع رقعی و با جلد شومیز، از سوی انتشارات پیدایش به کتاب فروشی ها راه یافت.