بنگاه های مالی از فرصت بازار سرمایه بهره بگیرند - مجله آرنا

حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران با طرح این پرسش کلی که بخش خصوصی چگونه می تواند از ظرفیت بازار سرمایه استفاده کند؟ از شرایط بنگاه های فراوریی و پیمارنکارها گفت و اینکه آنها در عمل با چه موانع و مکشلاتی برای ورود به بازار سرمایه و استفاده از ظرفیت های این بازار دارند؟

صالحی گفت: در کشورهای توسعه یافته عمدتاً تامین مالی بنگاه های عظیم در بازار سرمایه انجام می گردد و بانک ها بیشتر به تامین مالی شرکت های کوچک و متوسط می پردازند. اما در ایران شرایط برعکس است. شرکت های عظیم به دلیل داشتن دارایی زیاد و توان لابی بیشترین استفاده را از منابع بانکی برده اند و شرکت های کوچک و متوسط عملاً نتوانسته اند استفاده چندانی از این منابع ببرند.

او ادامه داد: باید بتوان در این روزها چالش های پیش روی بخش خصوصی را در حوزه تأمین مالی از بازار سرمایه رفع کرد؛ البته در سال های گذشته بورس چون گستردگی و عمق کافی نداشته در تامین مالی بنگاه ها ناتوان بوده است. اما حالا به واسطه رشد سریع بازار سرمایه برای اولین بار این فرصت ایجاد شده که بازار سرمایه نقش بیشتری در تامین مالی بنگاه های مالی عظیم برعهده گیرد.

او همچنین از شرایط و مسائل بنگاه های پیمانکاری گفت، به دلیل اینکه در ورود به بورس و فرابورس اولویت با دارایی های فیزیکی بنگاه ها بوده، باید سعی گردد در ورود بنگاه های پیمانکاری که خوش نام هستند، اهلیت و ثبات دارند، تسهیل گری صورت گیرد. حتی بعضی از این بنگاه ها هیات مدیره و مدیر عاملی دارند که چهل سال است تغییر ننموده و سوده بوده است؛ باید این مزیت نسبت به همتای دولتی مورد توجه قرار گیرد.

بخش خصوصی از تحولات بازار سرمایه استفاده کند

بعد از آن حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق ایران در این نشست از کوشش های اتاق ایران به عنوان یکی از اعضای شورای عالی بورس در زمینه آنالیز تحولات بازار سرمایه و استفاده از آن ظرفیت ها برای بخش خصوصوصی گفت.

سلاح ورزی گفت: اتاق ایران به عنوان یکی از اعضای شورای عالی بورس از همان ابتدا تحولات بازار سرمایه، حجم و ارزش سرمایه، ورود سهامداران خرد و غیره را پیگیری می کرد. صرف نظر از این تحولات، نحوه ورود سرمایه گذاران خرد، مسائل و مسائل آن یا حباب داشتن یا نداشتن بازار سرمایه، اتاق ایران به عنوان نماینده بنگاه های مالی سعی می نماید در این بازه زمانی که از سرمایه این بازار به نفع اقتصاد واقعی، فراوری و نظام فراوریی کشور استفاده گردد.

او ادامه می دهد: متاسفانه آنالیز ها نشان می دهد که بخش خصوصی کمترین بهره را از این تحولات سرمایه ای برده است. ما در جلسه هیات نمایندگان، جلسات شورای عالی بورس، جلسات شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی این موضوع را مطرح نموده ایم و معتقد هستیم که افزایش شاخص بورس بیشتر به دلیل کمبود عرضه است. کم بودن تعداد شرکت های عرضه شده در بورس، مسائل و بروکراسی های پذیرش در آن باعث بالا رفتن شاخص شده و یا یکی از دلایلی بالا رفتن شاخص است. اما اگر تعداد شرکت های عرضه شده در بورس بالاتر رود، رشد بی رویه کنترل می گردد. برای همین تاکید می کنیم که حضور شرکت های واقعی بخش خصوصی در بورس فراهم گردد تا آنها بتوانند به وسیله تامین مالی اثربخشی بهتری بر اقتصاد کشور داشته باشند.

او دلیل حضور کمرنگ بخش خصوصی را در بازار سرمایه در چند مورد آنالیز کرد: اغلب این کسب و کارها خانوادگی هستند و اشتیاقی برای پذیرش در بورس ندارند؛ در بعضی از سال ها تعدادی از این شرکت ها به سمت دو دفتره بودن رفته اند و این عدم شفافیت مانعی برای ورود به بورس است؛ بروکراسی چند لایه در بورس باعث شده که بنگاه های مالی تمایلی برای ورود نداشته باشند. البته این موضوع در سورای عالی بورس مطرح شده است.

سلاح ورزی گفت: شاخصه اصلی بازار سرمایه شفافیت است، در کنار این باید بروکراسی های موجود تسهیل گردد تا شرکت ها برای تامین سرمایه به جای بازار پول به بازار سرمایه توجه نمایند.

سلاح ورزی گفت: در نهایت ما در شورای عالی بورس با حضور وزیر اقتصاد و دارایی، نماینده اتاق ایران، نماینده بورس تهران، حامعه حسابداران رسمی ایران، فرابورس به این نتیجه رسیدیم که برای تسهیل ورود بخش خصوصی به بورس سامانه ای را ه اندازی گردد که در قدم اول به سنجش میزان آمادگی شرکت ها در بازار سرمایه یاری کند، در این سیستم می توانیم شرکت ها گزارش اولیه برای پیوستن به بورس را دسترسی داشته باشند شرایط خود را بسنجند تااینکه شرکت ها قبل از درگیر شدن با فرآیند به وسیله سامانه کار خود را پیش ببرند.

نحوه تامین مالی به وسیله بازار بورس

بعد از آن مروارید علی شیدی درباره نحوه تأمین مالی به وسیله اوراق بدهی گفت: تامین مالی بنگاه ها در بازار سرمایه معمولاً به دو روش انتشار اوراق سرمایه گذاری یا انتشار اوراق بدهی قابل انجام است. رایج ترین نوع اوراق سرمایه گذاری در ایران همان سهام جدیدی است که شرکت ها در زمان افزایش سرمایه منتشر می نمایند؛ یعنی شرکتی که سهامی عام است و قبلاً سهامش در بورس عرضه شده تصمیم می گیرد نقدینگی موردنیاز برای طرح های توسعه ای خود را به وسیله افزایش سرمایه تأمین کند پس به میزان نقدینگی موردنیاز، سهام جدید منتشر می نماید. این کار به خصوص اگر با سلب حق تقدم از سهامداران قبلی همراه باشد می تواند به تامین مالی مستقیم شرکت از محل جذب نقدینگی سهامداران جدید منجر گردد.

علی شیدی گفت: بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان اقتصاد کشور نقش مهمی در جذب پس اندازها و منابع مالی کوچک مردم و تخصیص آنها در جهت تامین مالی طرح های عظیم مالی دارد. تردیدی نیست که رشد مالی، توسعه رفاه و عدالت اجتماعی و گسترش ساز و کارهای تامین مالی در گرو رشد بازار سرمایه به تناسب سایر اجزای سیستم مالی است. ورود شرکت ها به بورس ضمن یاری به رشد بازار سرمایه، به تعالی و رشد آنها در فضایی رقابتی و شفاف منجر شده و نام و اعتبار آنها را در جامعه ترقی می بخشد.

او ادامه داد: شرکت های بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران به عنوان دو رکن اجرایی بازار سرمایه کشور کوشیده اند با اتخاذ رویه هایی که در سریع ترین زمان ممکن به پذیرش شرکت ها بیانجامد و نیز با به کارگیری حداکثر مساعی و همکاری در فرآیند پذیرش، زمینه حضور شرکت های بیشتر و پررنگ تر شرکت ها در بازار سرمایه و برخورداری آنها از مزیت های بورسی شدن را فراهم آورد.

به گفته علی شیدی، مزایای پذیرش در بازار سرمایه عبارت است از: سهولت تامین مالی شرکت ها به وسیله بورس، افزایش نقدشوندگی سهام و کاهش هزینه سرمایه، برخورداری از مشوق های دولت و بورس مانند معافیت مالیاتی، مشخص قیمت سهام و اوراق بهادار شرکت، سهولت در تغییر ترکیب سهامداران و انتقال پذیری مالکیت، افزایش اعتبار داخلی و بین المللی، آشنایی جامعه با واحدهای مالی و ابزار بازاریابی محصولات شرکت، تسهیل وثیقه گذاری سهام توسط سهامداران، سهولت تامین مالی از نظام بانکی در مقایسه با شرکت های غیربورسی ، ارزیابی بهتر عملکرد مدیریت شرکت، ارتقاء سیستم های اطلاعات حسابداری و کنترل های داخلی شرکت به تبع استقرار نظام راهبری شرکتی و امکان استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت.

حضور در بازار سرمایه برای سهامدارن هم مزایای زیادی دارد و علی شیدی درباره آن گفت: مشخص قیمت منصفانه دارایی ها، کسب بازده مناسب و پوشش نسبی در مقابل تورم، کاهش ریسک سرمایه گذاری به دلیل ارتقاء شفافیت، نقدشوندگی بالا به دلیل وجود بازار منسجم، معافیت های مالیاتی، انتخاب متنوع اوراق بهادار با ریسک و بازده متفاوت و توزیع و انتقال ریسک، نظارت بر فعالیت شرکت ها در قالب قواعد، روش ها و قوانین بازار سرمایه، پاسخگویی بیشتر مدیران شرکت ها.

پذیرش در بازار سرمایه برای اقتصاد کلان هم مزایای زیادی دارد: تجهیز پس اندازها و منابع مالی کوچک مردم برای انجام طرح های عظیم، رشد و توسعه مالی کشور، تخصیص بهینه سرمایه، افزایش ثروت و رفاه مالی جامعه، کنترل حجم نقدینگی اقتصاد و آثار ضد تورمی، رشد فراوری ناخالص ملی و افزایش اشتغال، گسترش عدالت اجتماعی به وسیله فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت، مردم سالاری مالی به وسیله گسترش مالکیت و ایجاد احساس مشارکت عمومی، نظارت عمومی بر شرکت ها و گسترش اقتصاد بازارمحور.

او گفت: شرکت هایی که در بازار سرمایه ثبت نام می نمایند باید شرایط عمومی و اختصاصی لازم را داشته باشند تا براساس آن مشخص گردد که در چه سطحی هستند و در چه تابلویی می توانند حضور داشته باشند. البته شرایط بورس فرابورس باهمدیگر متفاوت است. ممکن است شرایط عمومی هر دو یکی باشد ولی در شرایط اختصاصی تفاوت هایی وجود دارد که شرکت ها قبل از ورود باید آن را به طور کامل آنالیز نمایند.

رهسار راه اندازی می گردد

بعد از آن احمدرضا مروتی در باره تفاوت شرایط بورس و فرابورس گفت. اینکه شرکت های زیان ده هم می تواند وارد بورس شوند ولی باید چشم انداز مناسبی ارائه دهند. در بازار هدف این امکان وجود دارد که حتی پروژ ه ای هم که به بهره برداری نرسیده به وسیله بازار سرمایه تامین مالی گردد. در اینجا باید ریسک ها پایین و میزان بازدهی بالا باشد.

بعد از آن مروتی درباره درگاه تامین مالی بخش خصوصی به وسیله بازار سرمایه و نحوه کار با آن را شرح داد. او قبل از شرح درگاه رهسار گفت که ورود به بورس بروکراسی پیچیده ای دارد ولی اگر مالی در آن درگاه سعی نموده ایم که بنگاه ها قبل از ورود به بورس با راهی ساده مثلا با بارگذاری صورت مالی سه ساله خود مشخص نمایند که چگونه و با چه شرایطی و در زیر چه تابلویی قرار می گیرند؟

او ادامه داد: در طول چهار ماه اخیر حدود 84 هزار میلیارد تومان نقدینگی حقیقی وارد بورس شده است. اما حدود دو درصد از این منابع خالص جذب فراوری شده و بقیه بین سهامداران چرخیده است. برای همین دولت و حاکمیت سعی می نمایند که با تسهیل شرایط این نقدینگی به یاری مالی واقعی برود. برای همین باید بخش خصوصی سعی کند از این فرصت بهره کافی ببرد.

راه اندازی سامانه رهسار حاصل توافق وزیر اقتصاد و دارایی، اتاق ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، بورس و فرابورس ایران است؛ در این سامانه شرایط بنگاه ها آنالیز می گردد و در نحوه ورود به بورس فرآیندها تسهیل می گردد.

بعد از آن سلاح ورزی گفت: قبل از راه اندازی این سامانه هر شرکتی برای ورود به بورس باید آنالیز اولیه انجام می شد که این آنالیز هم هزینه بر بود و هم زمان بر؛ اما با این سامانه فرایند بروکراتیک کمتر و کارها سریعتر و بدون هزینه اضافی پیش می رود.

محسن ضرابی از گارد بسته بورس برای ورود پیمانکاران به آن انتقاد کرد و گفت خیلی از شرکت هایی هم که وارد شده یا دولتی هستند یا وابسته به نهادهای عمومی. اما مروتی در پاسخ او گفت که قبلا در همه حوزه ها در بورس شرایط اینگونه بود ولی الان اراده ای برای تغییر شرایط وجود دارد و هر شرکتی می تواند با آنالیز و ارزیابی شرایط خود به بورس وارد گردد. اما در مرحله ارزیابی باید از متخصصان این حوزه استفاده گردد.

در نهایت سلاح ورزی بار دیگر به کاهش فرایند بروکراتیک به وسیله سامانه رهسار به آدرس rahsar.ir گفت و صالحی به نحوه تعامل با بخش خصوصی و پیمانکارن بخش خصوصی و شرکت های IT و استارت آپ ها برای ورود به بورس و استفاده ار منابع بازار سرمایه تاکید نمود.