زبان چرب و نرم آقای رمان نویس - مجله آرنا

نه! از نامش شروع می کنیم:

متشکل از چهار کلمه و سه بخش:

نام: محمدرضا

نام خانوادگی: شرفی

پسوند نام خانوادگی: خبوشان

نام زیبای محمدرضا از آن دسته اسامی ا ست که یا نام خودت است یا نام برادرت یا نام پدرت یا عمویت یا نام دایی ات یا نام شوهر خاله، شوهرعمه، پسر خاله، پسرعمو، پسردایی، پسرعمه یا اگر جزو آن 47.3 درصدی باشید که در فامیل درجه یک و دو محمدرضا ندارید، با یک پله بالارفتن در خانواده بزرگ خاندان، حتما یک محمدرضا پیدا می کنید.

فامیلی خانوادگی شرفی هم به مانند خانواده رجبی که حضور فعالی در تیتراژ انتهایی فیلم ها دارند، به کثرت و نه به وفور در جامعه مان یافت می شود.

اما بخش سوم نام؛ خبوشان. بعضی اسامی به شکلی خاص هستند که کافی است تو بگویی ف تا برویم فرحزاد.

خبوشان هم از همین هاست. کافی است اهل کتاب باشی تا وقتی می گویند خ مستقیم بیایی در خانه خبوشان و با مشت در را بکوبی.

استادی داریم [که خدایش حفظ کند] می گفت: یکی از دلایلی که قیصر امین پور از سیدحسن حسینی در میان مردم معروف تر است، به دلیل نام خاص قیصر است و خب خبوشان این مؤلفه نام خاص را دارد، هر چند هنوز آن چنان که باید و شاید در میان عامه مردم، شناخته شده نیست و ما عَرَفناهُ حَقَ مَعرفتِه.

آثارش [به مانند چشم هایش بخوانید]:

شما فکر کن سر صبح جمعه با هدف رفتن به کوه سر از مغازه کلپچ فروشی محل دربیاوری و در هرلقمه تکه زبان بزرگی بگذاری لای سنگک داغ.

خب همه اش مزه زبان می دهد دیگر! نمی دهد؟ البته مزه نان سنگک هم می دهد اما اصل کار همان زبان است.

کتاب های خبوشان خیلی مزه زبان می دهند تاجایی که بعضی جاها در بعضی کتاب هایش اصلا یادمان می رود این لقمه به این بزرگی اصلا چیزی غیر از زبان دارد.

البته که نان سنگک داستان های خبوشان تاریخ است. گاهی مشروطه، گاهی انقلاب اسلامی ایران و گاهی تاریخ دفاع مقدس و حتی تاریخ معاصر عراق. تاریخ قوت غالب محتوای آثار خبوشان است.

شما انگار زبان را بگذاری لای سنگک تاریخ و با آبلیمو و فلفل قرمز نوش جان کنی.

عاشقی به سبک ون گوگ

در عاشقی به سبک ون گوگ شرفی خبوشان راوی داستانی ا ست که نه می توانی بگویی داستان انقلاب است و نه می توانی بگویی داستان انقلاب نیست. انقلاب پررنگ ترین زیر متن داستان است.

داستان دست خواننده را می گیرد و می برد تا جایی که ریشه های انقلاب اسلامی و وقایع اجتماعی را از زمان قدرت داشتن خان ها بررسی کند و وقوع انقلاب را امری دفعی نداند.

او همه اینها را در حاشیه داستانی عاشقانه بین دختر تیمسار و پسر خدمتکار خانه تیمسار می گوید که هر دو هم هنرمند و نقاش هستند. پسری که گذشته موهومی دارد و می خواهد تکه رنگ نشده زندگی اش را هم رنگی کند.

عاشقی به سبک ون گوگ در هشتمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد، نامزد دریافت جایزه کتاب سال بوده است.

روایت دلخواه پسری شبیه سمیر

حداقل 15 ـ 10 راوی در کتاب روایت دلخواه پسری شبیه سمیر داریم که همه بدون ترس از عواقبش، صادقانه خاطرات شان را از وقایع به اشتراک می گذارند. کتاب در واقع روایت زندگی رزمنده ای ایرانی است که شبیه سمیر است. اما آن قدر روایت ها زیاد می شود که باید مواظب باشید نخ تسبیح داستان را گم نکنید.

کتاب به تاریخ معاصر عراق می پردازد و نشان می دهد که برای به قدرت رسیدن حزب بعث و صدام یزید کافر چه خون ها که در عراق ریخته نشد.

موهای تو خانه ماهی هاست

در موهای تو خانه ماهی هاست با یک روایت عاشقانه تاریخی طرفیم. داستان حوالی یکی از مهم ترین وقایع منجر به پیروزی انقلاب یعنی واقعه 15خرداد 42 می گذرد و پسر نوجوانی که اتفاقات او را به این واقعه گره می زنند و دست بر قضا در روستایی نزدیک ورامین زندگی می کند یعنی یکی از جاهایی که در خرداد 42 علیه دستگیری امام خمینی (ره) دست به اعتراض زدند و کفن پوش به خیابان آمدند.

این کتاب برای مخاطب نوجوان منتشر شده است و جایزه بهترین اثر جشنواره داستان انقلاب در بخش رمان نوجوان را هم دریافت کرده است.

بی کتابی

بی کتابی معروف ترین اثر خبوشان و برگزیده جایزه ادبی جلال آل احمد در دهمین دوره است.

داستان در زمان مشروطه روایت می شود و مربوط به کتاب است که دستمایه یک خیانت در امانت می شود و بخش بزرگی از گنجینه نسخ خطی و نفیس را باد فنا می دهد. همین وسط ها هم ماجرای به توپ بستن مجلس را روایت می کند. به طور کلی داستان درباره یک دلال کتاب است.

کارخانه اسلحه سازی داوود داله

در حاشیه کتاب، داستان تبعید امام خمینی(ره) در عراق و ترکیه و سختی هایی که بر ایشان تحمیل می شد هم بیان می شود.

کارخانه اسلحه سازی داوود داله آخرین اثر چاپ شده محمدرضا شرفی خبوشان است که به نام رمان نوجوان منتشر شده است. داستانی که شاید برای نوجوان یکی دو دهه قبل مجذوب کننده و سراسر کشش باشد اما امروز و برای نوجوانی که روز و شب در گیر و دار کلاس مجازی است و به جای کوچه پس کوچه های محل در کوچه پس کوچه های شبکه های اجتماعی پرسه می زند، چندان ملموس نیست.

بعد تاریخی داستان مربوط به زمان دفاع مقدس است و زندگی که در زمان جنگ در شهر ها و روستاها جریان دارد و داوودی که دوست دارد مخوف ترین اسلحه کوچه را داشته باشد و سلطان کوچه شود.

اشعار

بله. همان طور که بالاتر گفتیم شرفی خبوشان کارشناس ارشد ادبیات است و در انواع ادبی مختلف هم اثر چاپ شده دارد. جالب است بدانید اولین اثر چاپ شده خبوشان، نه رمان بزرگسال است و نه رمان نوجوان. اولین اثر او کتاب شعری است با نام از واژه ها تهی که در سال 1382 منتشر شد و در قالب غزل سروده شده است.

دیگر کتاب شعر او مجموعه ای است به نام نامت را بگذار وسط این شعر که اشعار سپید خبوشان را شامل می شود. البته کمتر کسی نویسنده ـ شاعر ما را با این کتاب ها و شعرش می شناسد. معروفیت او بیشتر برای نثر و داستان هایش است.

جوایز

پرافتخار ترین اثر خبوشان را می توان بی کتابی دانست. کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و برگزیده جایزه ادبی جلال آل احمد و همچنین تقدیر شده در جایزه شهید حبیب غنی پور.

کتاب عاشقی به سبک ون گوگ او نامزد جایزه کتاب سال جلال آل احمد، نامزد جایزه قلم زرین و نامزد جایزه شهید غنی پور بوده و کتاب موهای تو خانه ماهی هاست خبوشان به نام اثر برگزیده جشنواره داستان انقلاب در بخش رمان نوجوان، انتخاب شده است.

همچنین کتاب نامت را بگذار وسط این شعر او کتاب سال دفاع مقدس در بخش شعر و نامزد جایزه قلم زرین شده است.

کمیل فرحزادی - ضمیمه قفسه کتاب روزنامه مجله آرنا