لیوری هواپیما، ترکیبی از رنگ و هنر در طول تاریخ ، بخش دوم - مجله آرنا

یورووایت | Eurowhite

از دهه 1970 ایده رنگ آمیزی و لیوری هواپیماها که به سرعت آغاز به توسعه در دنیا نمود یورووایت نام داشت. در یورووایت رنگ غالب مورد استفاده سفید بود. یکی از مزایای استفاده از رنگ سفید این بود که می توانست به مدیریت دارایی های خطوط هواپیمایی یاری شایانی دهد. این کار در دهه 1960 یا 1970 و زمانی مورد استفاده نهاده شد که به علت ترافیک های فصلی و یا رکود مالی در بازه های زمانی، خطوط هوایی احتیاج داشتند تا به اجاره هواپیما از سایر ایرلاین ها بپردازند. با توجه به این شرایط رنگ آمیزی تمام سفید این امکان را ایجاد می کرد تا هواپیما بتواند به راحتی با جدا کردن لیوری های اصلی و نصب لیوری نو و یا بالعکس تغییر یابد. از جمله شرکت هایی که از این لیوری هواپیماها استفاده کرده اند می توان به آلیتالیا در دهه 1970 و بعلاوه خطوط هوایی UTA اشاره نمود. در سال 1975 خطوط هوایی TWA اولین شرکت غیر اروپایی بود که از یورووایت استفاده نمود.

ژلی بین | Jelly bean

لیوری خطوط هوایی برانیف در سال 1967 اغلب به نام ژلی بین شناخته می گردد. این لیوری هواپیماها به معنی رنگ کامل در قسمت بالایی می باشد. این نوع از لیوری دارای رنگ های مختلفی بوده که در آن کل و یا بخشی از هواپیما تزیین شده است. در این رنگ آمیزی باله دمی با طرح های مختلفی تزیین می شوند. به عنوان مثال خطوط هوایی هند بخشی از میراث فرهنگی خود را به نمایش گذاشته بوده است. بعلاوه خطوط هوایی آلاسکا تصاویری از حیوانات و پرندگان را بر روی دم هواپیماهای خود به نمایش گذاشته است. خطوط هوایی بریتیش ایرویز در سال 1997 نمونه هایی از ژلی بین را جشن گرفتند.

بیلبورد | Billboard

در دهه 1970 لیوری هواپیماها به صورت بیلبورد ظهور پیدا کرد. این نوع از لیوری اغلب در خطوط فریب قرار می گرفتند. از جمله اولین کسانی که از این نوع رنگ آمیزی استفاده کردند می توان به UTA، Hughes Airwest و Lot Polish Airlines اشاره نمود. وسترن و پن آمریکا آخرین کسانی بودند که از این نمونه لیوری در هواپیماهای خود استفاده کردند. در دهه 1990 و 2000 دو شرکت از سه خطوط هوایی اصلی اتحادیه هواپیمایی از لیوری بیلبورد در هواپیماهای انتخاب شده از طریق اتحادیه استفاده کرده اند.

لیوری های مخصوص

لیوری های یادبود | Commemorative liveries

لیوری های یادبود برای جشن گرفتن در یک نقطه عطف در تاریخ هواپیمایی مانند سالگرد مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از نمونه های این نوع رنگ آمیزی طرح رنگی برای سالگرد 25 سالگی خطوط هوایی ATA می باشد که با طرح بنیانگزار آن George Mikelson ایجاد شد و یا طرح هایی که برای جشن 30 سالگی خطوط هوایی American Trans Air یا SkyWest Airlines بر روی هواپیماهای آن ایجاد شده است. خطوط هوایی آفریقای جنوبی نیز از یک بویینگ 747 سری 300 با رنگ آمیزی مخصوص به شکل رنگین کمان برای انتقال بازیکنان المپیک تابستانی سیدنی در سال 2000 مورد استفاده نهاده شد که نام آن را اندیزانی (Ndizani) قرار دادند.

لیوری های میراثی | Heritage or retro liveries

لیوری هواپیماها به صورت میراثی نوعی رنگ آمیزی برای آن ها است که به عنوان هدفی برای تبلیغات بوده و یا بر تجارب و سنت های گذشته خطوط هواپیمایی تاکید دارند. به خطوط هوایی که علاقه مند به رنگ آمیزی در لیوری های میراثی می باشند Retrojets نیز می گویند.

لوگو | Logo

آنچه که در اغلب ناوگان خطوط هوایی اعمال می شوند، لیوری های تخصصی که معمولا در کلیه هواپیماهای استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد بوگوهای همان خطوط هوایی می باشند. لوگو هنگام استفاده از خدمات منشور، تیم های ورزشی و خدمات راک از جمله نمونه های معمولی در مورد این نوع از استفاده می باشند. لوگوی یک شرکت موسسه خیریه زمانی که شرکت های هواپیمایی در فعالیت های غیر انتفاعی شرکت می کنند می تواند روی ناوگان آن مورد استفاده قرار گیرند. تصاویر شهر و یا مرکزی مهم در آن یکی دیگر از گزینه هایی است که برای خطوط هوایی حائز اهمیت می باشد. شرکت هواپیمایی Southwest Airlines به انواع مختلفی از لیوری های مختلف آن معروفیت دارد. این شرکت هواپیمایی تصاویر مختلفی از نقاشی های پرچم ایالات متحده و یا سازمان هایی مانند NBA و یا خانه رونالد مک دونالد می باشد.

بازاریابی | Marketing

شرکت هواپیمایی نیپون (Nippon Airways) از لیوری هواپیماها برای بازاریابی و تبلیغات Pokémon استفاده کرده است. از طرف دیگر نیز خطوط هوایی EVA Air تعدادی از هواپیماهای خود را به Hello Kitty Jets تغییر داده است.

برندهای متحد | Alliance brands

سه مورد از اتحادیه های دنیای هواپیمایی چند ملیتی، ناوگان و هواپیماهای شخصی خود را توسعه داده که شامل حامل های اصلی، حامل های مهاجم و سایر ارتباطات بوده است. شرکت های هواپیمایی SkyTeam و Star Alliance و Oneworld به عنوان یکی از اتحادیه های هواپیمایی بوده که تعداد زیادی از هواپیماهای مستقل و جداگالنه ای داشته که بر اساس توافقنامه خود متعلق به هم بوده و با یک کد مشترک می توانند با یکدیگر همکاری کنند به جای اینکه هرکدام از آن ها را به رنگ جداگانه ای طراحی کنند. برخلاف دیگر اعضای عضور این اتحادیه، شرکت هواپیمایی Oneworld برند آرم شرکت هواپیمایی jellytail که از اعضا و شرکای اتحادیه هواپیمایی می باشند بر روی سکان عمودی هواپیما از یک تثبیت کننده استفاده کرده است.

خطوط هوایی بدون لیوری

دولت ها | Government

هواپیماهایی که برای حمل و نقل سران دولت ها مورد استفاده قرار می گیرند اغلب در طرح ها و رنگ های منحصر به فردی وجود دارند. هواپیمای رییس جمهور ایالات متحده از پرچم این کشور در زمینه ای با رنگ آبی و با مهر ریاست جموری این کشور رنگ آمیزی شده است. طراحی این هواپیما از طریق طراح معروف فرانسوی آمریکایی به نام ریموند لووی اجرا شده است. سایر رهبران دولتی اغلب هواپیماهای خود را در رنگ های ملی و یا علامت و نشانی از یک دفتر دولتی رنگ آمیزی می کنند.

نظامی | Military

هواپیماهای نظامی اغلب از گزینه هایی استفاده می کنند که برای استتار هواپیما مورد استفاده قرار گیرد تا اینکه بخواهند صرفا آن را در زمین و هوا متفاوت جلوه دهند. فرم های استثنایی که با ترکیبی از نور و رنگ استفاده می گردد معمولا به آنچه بستگی دارد که انسان ها می توانند مشاهده کنند. هرچند بعضی از رنگ آمیزی ها نیز باعث می گردد تا دستگاه های الکترونیکی نیز نتوانند به سادگی آن را مشاهده کنند. البته که گفتنی است استتارهای بصری هواپیماهای نظامی نمی تواند آن ها را در برابر رادارها و یا کنترلرهای گرمایشی محافظت نماید. از جمله رنگ هایی که از طریق نیروی هوایی ایالات متحده مورد استفاده قرار می گیرد، لیوری هواپیماها از طریق رنگ خاکستری می باشد که استاندارد سازی آن ها از طریق علامت گذاری ها و نسان ها قابل تمایز می باشند. استتار هواپیماهای نظامی برای اولین بار در جنگ دنیای اول مورد استفاده نهاده شده و در جنگ دنیای دوم توسعه یافت. پس از اینکه سیستم رادارها توسعه یافت، استتار هواپیماها اهمیت خود را همانند سابق از دست داد.

این رنگ آمیزی های خاصی که انجام می شوند که در اصطلاح به آن ها لیوری می گویند دارای نقشی اصلی برای یکپارچه سازی ناوگان خطوط هواپیمایی داشته اما از آن ها برای مواردی همانند لیوری هواپیماها برای رویدادهای خاص و یا تبلیغات نیز مورد استفاده قرار می گیرند. اگر به سابقه هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که در چندین مورد لیوری آن تغییر کرده تا در نهایت به آنچه امروز شاهد آن خواهیم بود رسیده است.