سفر مقامات بغداد به اربیل؛ خواسته های بارزانی محقق می گردد؟ - مجله آرنا

به گزارش گروه بین الملل مجله آرنا، هفته گذشته و اوایل هفته جاری رئیس جمهور و رئیس مجلس عراق به اربیل سفر کردند تا با مقامات اقلیم کردستان دیدار و گفت وگو نمایند. برهم صالح که در سفر گذشته مسعود بارزانی به بغداد در نشست منطقه ای لبنان به سر می برد پس از یکسال از رسیدن به پست ریاست جمهوری و کاسته شدن از شدت اختلافات با مسعود بارزانی با وی دیدار و گفت وگو کرد.

بلافاصله پس از سفر سه روزه برهم صالح به اربیل و دیدارهای وی، محمد الحلبوسی رئیس مجلس به این منطقه سفر کرد تا پشت درهای بسته به مدت 3 ساعت با بارزانی دیدار و گفت وگو کند. هر چند اکنون مسعود بارزانی عنوان رهبر حزب دموکرات را یدک می کشد و پست ریاست اقلیم به نیچروان بارزانی برادر زاده و نخست وزیری به شادمان بارزانی فرزند وی واگذار شده اما همچنان می توان مسعود را مهمترین رکن اقلیم کردستان به شمار آورد.

از دید بعضی مقامات عراقی همین اعتبار و نقش آفرینی است که باعث شده عادل عبدالمهدی برای تشکیل کابینه خود بعضی امتیازات سیاسی را به اربیل بدهد.

پرونده های مفتوح بین اربیل و بغداد

هر چند این سفرها گام مثبتی در جهت کاستن از اختلافات است اما باید گفت بعضی پرونده ها، مسائلی ریشه دار هستند که با یک یا چند سفر قابل حل نبوده و نیازمند اقدامات ریشه ای هستند.

تعدادی از مهمترین پرونده ها به این توضیح است:

بودجه عراق و سهم اقلیم از آن

در دوره های گذشته سهم اقلیم کردستان از بودجه معادل 17 درصد بود که در اواخر دوره حیدرالعبادی به کمتر از 13 درصد رسیده و تنش های زیادی بین دو طرف بوجود آورد. در سال گذشته بودجه مصوب اقلیم حدود 13 درصد بود به علاوه اینکه عبدالمهدی مبلغ 6 میلیارد دلار برای پرداخت حقوق پیشمرگه و کارکنان اقلیم در نظر گرفته و پرداخت کرد.

قرار بود در ازای این مبالغ، اقلیم نیز روزانه 250 هزار بشکه نفت به بغداد تحویل دهد اما این اتفاق رخ نداد و اربیل با امتناع از این اقدام خواهان امتیازات دیگری نیز بود.

مقامات اقلیم در تازه ترین خواسته خود از بغداد می خواهند که بدهی های اربیل به شرکت های نفتی خارجی طی چند سال گذشته را پرداخت کند تا باب مذاکره بین طرفین گگردده گردد، این رقم بالغ بر 24 میلیارد دلار براورد شده است!

مسئله نفت

صادرات خودسرانه نفت اقلیم به خارج نیز یکی از موارد اختلافی طرفین است. در حالیکه طی بیش از یک دهه گذشته اربیل به طور خودسرانه و بدون اجازه دولت مرکزی اقدام به فروش نفت خود به صورت قاچاقی به خارج از مرزها نموده و این رقم در حال حاضر به حدود 700 هزار بشکه می رسد، اربیل حاضر نیست به قانون تمکین نموده و ضمن روشن کردن وضعیت صادرات خود به خارج از مرزهای ترکیه، سهم نفتی بغداد را پرداخت کند.

کرکوک

دو سال پیش بود که ارتش و نیروهای امنیتی عراق با عملیاتی نظامی نیروهای پیشمرگه را از کرکوک بیرون رانده و اقدام ماجراجویانه مسعود بارزانی در جدایی اقلیم کردستان از عراق را نافرجام گذاشتند.

بارزانی همیشه خواهان عمل به ماده 140 قانون اساسی عراق مبنی بر برگزاری رفراندوم در کرکوک برای روشن شدن وضعیت آن بود اما مالکی و عبادی(نخست وزیران وقت) به دلیل وضعیت سیاسی و امنیتی این کشور آن را به تعویق انداختند.

در ماجرای حمله داعش، مسعود بارزانی خود دست به اقدام زده و با سو استفاده از اوضاع بحرانی عراق نیروهای خود را وارد کرکوک نموده و اعلام داشت که امروز ماده 140 محقق شد. این رویا اما دیری نپایید و نیروهای نظامی عراق آن را بر باد دادند.

در سفرهای اخیر مقامات عراقی به اربیل روشن شده که وی خواهان حاکمیت دوباره بر کرکوک است اما با این تفاوت که اینبار ارتش عراق و حتی نیروهای اتحادیه میهنی در این منطقه حضور نداشته باشند و تنها پیشمرگه های وابسته به اربیل بر آن مستولی شوند.

بارزانی در ماجرای تسلط ارتش بر کرکوک همیشه نیروهای اتحادیه میهنی را متهم به خیانت نموده و ادعا می کرد که اگر آنها مواضع خود را خالی نمی کردند ارتش بر این منطقه مسلط نمی شد. امروز تصمیم گرفته که خود مستقر گردد هر چند از سوی مقامات بغداد پاسخی روشن دریافت ننموده است.

اردیبهشت ماه سال آینده نیز شاهد انتخابات استانی کرکوک هستیم که بارزانی کوشش دارد تا آن موقع هم بر اوضاع نظامی و هم اوضاع سیاسی این منطقه مسلط گردد. هر چند کرکوک به طور سنتی حوزه نفوذ اتحادیه میهنی بوده و اربیل در صدد آن است که در این انتخابات به صورت مشترک با سلیمانیه لیست خود را ارائه دهد تا بتواند کرسی های بیشتری را بدست آورد.

مخالفان روند کنونی روابط اربیل و بغداد

در حال حاضر بعضی گروهها و جریانات سیاسی عراق خواهان مقاومت دولت مرکزی در قبال خواسته های نامحدود بارزانی هستند.

در حال حاضر وزیر اقتصاد عراق از حزب دموکرات بوده، وزیر دادگستری آن با موافقت مسعود بارزانی بوده، نفت اقلیم بدون مسئله ای صادر می گردد و از سال گذشته نیز مبلغ 6 میلیارد دلار به اقلیم بابت حقوق پیشمرگه و کارکنان آن، خارج از چارچوب بودجه پرداخت می گردد. بر اساس قانون تصویب شده در مجلس، در سفر هیئت های عراقی به خارج از کشور یک نماینده از اقلیم حضور دارد و این در حالیست که در مذاکرات خارجی اربیل هیچ نماینده ای از بغداد حضور ندارد.

با وجود همه امتیازات داده شده اما مسعود بارزانی همچنان خواسته های دیگری دارد که از جمله آنها افزایش بودجه، پرداخت بدهی خارجی و نیز بدست دریافت کرکوک است و باید دید که آیا بغداد حاضر است امتیازات بیشتری به اربیل بدهد یا این اختلافات همانند گذشته ادامه خواهد یافت.

گزارش از علی حیدری