طرز تهیه نوشیدنی گرم ثعلب؛ نوشیدنی زمستانی و لذیذ ترکی - مجله آرنا

دلتان یک نوشیدنی گرم، لذیذ و تازه می خواهد؟ نمی دانید برای مهمانی چه نوشیدنی مجلسی و متفاوتی سرو کنید؟ با مجله آرنا همراه شوید و برترین نوشیدنی های ایران و دنیا را در مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها، در خانه و در کنار ما درست کنید. امروز قصد داریم طرز تهیه یک نوشیدنی بسیار خوشمزه و پرطرفدار به نام ثعلب (saleb) را در اختیار شما قرار دهیم تا با درست کردن آن در مهمانی ها، عزیزان و دوستانتان را شگفت زده کنید.

ثعلب، یک نوشیدنی زمستانی خاورمیانه ای با پایه شیر داغ است که غلظتی شبیه به پودینگ دارد و گاهی اوقات با دارچین، زنجبیل و انواع آجیل تزئین می گردد. این نوشیدنی در روزهای سرد زمستانی در کشور ترکیه خورده می گردد و هواداران بسیاری دارد. ثعلب، گیاهی از گونه گل های ارکیده است که در دشت ها، جنگل ها و حتی خیابان های ترکیه می روید.

نوشیدنی ثعلب، یکی از شگفت انگیزترین نوشیدنی ها در سراسر دنیا است و با آرد ثعلب، شیر داغ و دارچین درست می گردد. طعم این نوشیدنی به قدری منحصربه فرد است که نمی توان آن را با کلمات توصیف کرد. بافت غلیظ و خامه ای نوشیدنی شیر و ثعلب، هم بچه ها و هم بزرگسالان را عاشق خود خواهد نمود. البته باید بدانید که این نوشیدنی علاوه بر طعم لذیذ، دارای خاصیت های دارویی فراوان نیز است.

طرز تهیه این نوشیدنی بسیار ساده است و شما تنها به 4 ماده برای درست کردن نوشیدنی ثعلب احتیاج دارید. در ادامه با همراه باشید و طرز تهیه یکی از محبوب ترین و مشهورترین نوشیدنی های کشور ترکیه و منطقه خاورمیانه را یاد بگیرید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• ثعلب چیست؟
• تاریخچه استفاده از ثعلب
• مواد لازم
• طرز تهیه
• نکات مهم برای تهیه نوشیدنی ثعلب
• فواید ثعلب
• سفر به ترکیه با طعم نوشیدنی شیر و ثعلب

ثعلب چیست؟

ثعلب یکی از گیاهان دارویی بسیار مفید و مقوی است که از غده زیرزمینی گیاهی به همین نام حاصل می گردد. این گیاه پایا و چندساله دارای گل های خوشه ای و برگ های پهن است که از اوایل فروردین تا اواخر خرداد، گل می دهد. گل های گیاه ثعلب، صورتی یا سفید رنگ با خطوط بنفش و ارغوانی هستند و برگ های زیرین آن به سمت نوک، باریک و تیز می شوند. بافت پیاز گیاه ثعلب، کمی لزج است و طعمی تند و کمی شیرین دارد. پیاز این گیاه دارای نشاسته است. گیاه ثعلب از خانواده ارکیده ها است که دارای گونه های مختلفی هستند.

ارکیده هایی که برای فراوری ثعلب مناسب هستند، ساختاری منحصربه فرد دارند. ریشه این ارکیده ها از دو غده در کنار یکدیگر، تشکیل می گردد که به شکل تخم مرغ هستند. غده پیاز بزرگ تر یا غده تهی، مسئولیت آبرسانی به گل را بر عهده دارد و مولد و منشا گیاه در حال رویش است؛ در حالی که غده کوچک تر یا غده توپر، نقش پیاز یدکی را بازی نموده و در سال بعدی، گل را تغذیه می نماید. با اینکه می توان ثعلب را از هر دو غده پیاز تهیه کرد، فراورینمایندگان معمولا از غده یدکی استفاده می نمایند تا غده بزرگ تر این فرصت را داشته باشد تا یک غده کوچک تر تازه فراوری کند. ارکیده با این روش زنده می ماند. خیلی جالب است، نه؟

آرد ثعلب از ساییدن سیبک ها یا غده های ریشه خشک شده گونه های مختلف گیاه ارکیده ها یا ثعلبیان (Orchis) از جمله اورکیس میلیتاریس (Orchis militaris) و اورکیس ماسکولا (Orchis mascula) به دست می آید. از آرد ثعلب برای درست کردن انواع دسرها و نوشیدنی، به خصوص در غذاهای امپراتوری سابق عثمانی و منطقه شام استفاده می شده است. نوشیدنی ثعلب، یک نوشیدنی سنتی و پرطرفدار زمستانی در شام به شمار می آمده است.

برای تهیه آرد ثعلب، پس از برداشت پیازها، آن ها را می شویند و سپس در آب یا شیر می جوشانند. در ادامه آن ها را در هوای آزاد خشک می نمایند و پس از کامل خشک شدن، آن ها را آسیاب می نمایند. در نتیجه، یکی از فوق العاده ترین مواد اولیه در دنیا خلق می گردد: آرد ثعلب یا پودر ثعلب. این آرد به صورت طبیعی دارای نشاسته، شکر و لعاب است که به آن خاصیتی چسبناک می دهند.

معمولا از آرد ثعلب یا همان پودر ثعلب در بستنی سازی استفاده می گردد؛ اما در گذشته و در حال حاضر در ترکیه از این آرد در تهیه نوشیدنی نیز استفاده می گردد. از ثعلب بعلاوه در فراوری بستنی سنتی ایرانی ، بستنی عربی یا بوزا، بستنی ترکی یا داندورما (dondurma) و بستنی یونانی یا کایماک استفاده می گردد.

تاریخچه استفاده از ثعلب

رومیان باستان از بیش از 3000 سال قبل از پیاز گل های ارکیده زمینی برای تهیه نوشیدنی استفاده می کردند و نام های مختلفی از جمله پریاپیسکوس (priapiscus) و ساتیریون (satyrion) بر آن می گذاشتند. همان طور که از این نام ها برمی آید، رومیان این نوشیدنی ها را بسیار مقوی می انگاشتند.

نوشیدنی ثعلب در حوزه حکومت امپراتوری عثمانی از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار بود. معروفیت این نوشیدنی، قبل از آغاز مصرف چای و قهوه به کشورهای دیگری چون انگلستان و آلمان رسید و بعدها به عنوان یک نوشیدنی جایگزین در قهوه خانه ها به مردم ارائه شد.

در کشور انگلستان، این نوشیدنی با نام ثالوپ (saloop) شناخته می گردد. برای آماده سازی این نوشیدنی که در قرن های هفدهم و هجدهم در اوج محبوبیت در انگلستان بود، به پودر ثعلب، آب و یک شیرین نماینده و بعلاوه گلاب یا عرق بهار نارنج احتیاج بود. در قرن هجدهم، داگ استونز (dogstones) به عنوان جایگزین ریشه ارکیده های انگلیسی برای تهیه انواع نوشیدنی های ترکی به کار می رفت.

ثالوپ

ثالوپ، یک نوشیدنی گرم بود که در قرن های هجدهم و نوزدهم، محبوبیت زیادی در انگلستان داشت. در ابتدا، این نوشیدنی از ثعلب منطقه سمورنا (Smyrna)، شهری از دوران یونان باستان در ساحل غربی آناتولی کنار دریای مدیترانه درست می شد. بعدها، ریشه ها و برگ های درخت رازیانه بو (sassafras) از آمریکای شمالی تبدیل به ماده تشکیل دهنده این نوشیدنی شد. این گیاه باعث غلیظ شدن نوشیدنی می شد و بعلاوه کیفیتی وسوسه نماینده به آن اعطا می کرد.

نوشیدنی دلچسب ثالوپ به جای قهوه و چای به فروش می رفت و قیمتی بس گران تر داشت. این نوشیدنی شبیه به نوشیدنی شیر و شکر سرو می شد.

نسخه مدرن نوشیدنی ثعلب

نسخه مدرن نوشیدنی ثعلب در حال حاضر به جای آب، با شیر داغ درست می گردد. دسرهای دیگری چون پودینگ ثعلب و داندورما نیز از آرد ثعلب درست می شوند و طعم و مزه ای بسیار لذیذ دارند. منطقه قهرمان مرعش (Kahramanmaraş) به عنوان فراورینماینده اصلی ثعلب در ترکیه شناخته می گردد و آرد ثعلب فراوریی آن با نام ثعلب مرعش مشهور است.

متاسفانه محبوبیت ثعلب در ترکیه منجر به کاهش تعداد گل های ارکیده وحشی شده است. به همین دلیل صادرات ثعلب در این کشور، غیرقانونی است و بسیاری از مخلوط های ثعلب با چاشنی های مصنوعی درست می شوند.

ثعلب در یونان نیز خورده می گردد و معمولا در ماه های سرد سال به عنوان نوشیدنی گرم در خیابان ها به فروش می رسد. تخمین زده می گردد که هر سال در ترکیه حدود سی تن غده ریشه از 38 گونه برداشت می گردد و برای تهیه یک کیلو آرد ثعلب به هزار تا 4000 غده ریشه گل ارکیده احتیاج است. انقراض ارکیده های وحشی در بسیاری از نقاط ترکیه منجر به این شده است که تجار در پی راهی برای برداشت این گل از ایران باشند.

گفته می گردد در سال 2013، بین 7 تا 11 میلیون ارکیده از نوزده گونه مختلف از شمال ایران، برداشت شده و بیشتر آن ها به ترکیه صادر شده اند. برداشت غده های ریشه ارکیده در کشور یونان نیز رو به افزایش است.

مواد لازم

برای 4 نفر

• یک قاشق غذاخوری پودر ثعلب
• یک و نیم قاشق غذاخوری شکر
• یک لیتر شیر کامل
• دارچین برای تزئین

طرز تهیه

1. شیر را در یک شیرجوش بریزید و آن را روی حرارت میانه گاز قرار دهید تا به جوش بیاید.

2. پس از به جوش آمدن شیر، شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید تا شیر کمی بجوشد.

3. در یک کاسه کوچک، پودر ثعلب و شکر را مخلوط کنید. سپس 2 تا 3 قاشق غذاخوری شیر داغ را از شیرجوش به آن ها بیفزایید تا مخلوط کمی رقیق گردد.

4. در ادامه، مخلوط ثعلب را در چند نوبت به شیر در حال جوش اضافه کنید و شیر را هم بزنید تا غلیظ گردد. این فرآیند حدود 15 دقیقه به طول می انجامد.

5. نوشیدنی خود را مزه کنید و شیرینی آن را میزان کنید. اگر دوست دارید نوشیدنی شما شیرین تر باشد، کمی شکر بیشتر به آن اضافه کنید.

6. نوشیدنی ثعلب را در فنجان های قهوه یا ماگ بریزید و روی آن را با پودر دارچین تزئین کنید.

نکات مهم برای تهیه نوشیدنی ثعلب

• شما می توانید به جای مانده نوشیدنی ثعلب را در یک بطری یا شیشه بریزید و به مدت 2 تا 3 روز در یخچال از آن نگهداری کنید. برای استفاده دوباره نیز، آن را به سادگی دوباره گرم نموده و نوش جان کنید.
• بعضی افراد در ابتدا شکر و ثعلب را به شیر سرد اضافه می نمایند و هم می زنند تا ثعلب حل گردد. سپس شیر را روی حرارت ملایم می گذارند تا به جوش بیاید.
• شما می توانید در مرحله پایانی، کمی گلاب نیز به نوشیدنی ثعلب اضافه کنید.
• به جای شکر، می توان از نبات یا عسل هم استفاده کرد.
• به جای دارچین، می توان از زنجبیل آسیاب شده برای تزئین استفاده کرد.

فواید ثعلب

ثعلب را می توان در بستنی، دمنوش و نوشیدنی ثعلب استفاده کرد. البته باید بدانید که اندازه مصرف مجاز این پودر، 2 گرم در روز است. طبع این گیاه، گرم و مرطوب است. از فواید و خواص دارویی این گیاه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• درمان مسائل گوارشی: ثعلب با وجود مواد موکوس مانند، برای درمان مسائل گوارشی مانند سوزش دل، دل درد و سو هاضمه مفید است. این گیاه بعلاوه به درمان اسهال، به خصوص در بچه ها یاری می نماید.
• درمان ریزش مو: کافی است پودر ثعلب را با روغن زیتون و گل سرخ مخلوط کنید و و روی موها و پوست سر خود بمالید. سپس بعد از 15 دقیقه موهای خود را با آب و شامپو بشویید.
• جوا ن سازی پوست صورت: ثعلب در بازسازی سلول های پوستی بسیار موثر عمل می نماید، زیرا موجب سفت تر شدن پوست با برطرف چین و چروک و در نتیجه جوان سازی پوست صورت می گردد.
• درمان درد های عصبی: ثعلب می تواند به درمان دردهای عصبی یاری کند و استرس روی اعصاب بدن را از بین ببرد.
• تقویت سیستم ایمنی بدن: ثعلب دارای خواص ضد میکروبی قوی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن یاری می نماید و موجب کاهش خطر ابتلا به سرماخوردگی می گردد.
• برطرف آکنه و جوش صورت
• درمان ورم کلیه و مثانه
• درمان فلج صورت
• درمان کم خونی
• درمان یبوست و اسهال
• درمان رعشه

سفر به ترکیه با طعم نوشیدنی شیر و ثعلب

ثعلب ترکی، یک نوشیدنی خامه ای داغ است که شما را در روزهای سرد زمستانی گرم می نماید. اگر در روزهای سرد سال به ترکیه سفر کردید، حتما خود را به یکی از کافه های دنج و محلی دعوت کنید و یک نوشیدنی ثعلب سفارش دهید. تور ترکیه بدون طعم این نوشیدنی خوشمزه کامل نمی گردد.

این نوشیدنی از آن دسته نوشیدنی هایی است که باید حتما یک بار در زندگیتان، آن را امتحان کنید. در حین درست کردن این نوشیدنی در خانه، عطر و بویی در خانه بلند می گردد که شما را مدهوش خواهد نمود. پس حتما نوشیدنی ثعلب را در شب های سرد سال در خانه درست کنید و با نوشیدن آن، جشنی از طعم های فوق العاده به راه بیندازید.

آیا پیروز به تهیه نوشیدنی شیر و ثعلب از مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها شدید؟ اگر این نوشیدنی گرم و لذیذ را در خانه درست کردید، حتما در بخش نظرات همین مطلب، تجربه خود را برای ما و دیگر کاربران مجله آرنا بنویسید یا از نوشیدنی داغ ثعلب خود عکس بگیرید و با تگ کردن مجله آرنا در اینستاگرام ([email protected])، عکس های خود را با ما به اشتراک بگذارید.