فلج معده چیست؟ - مجله آرنا

در صورتی که بخش خاصی از مطلب بیماری فلج معده مدنظر شماست، با انتخاب عناوینی که در فهرست موضوعی زیر ارائه شده اند، به بخش دلخواه خود برسید.

• بیماری فلج معده
• علل
• علائم
• مسائل ناشی از ابتلا به فلج معده
• روش های درمان

بیماری فلج معده

فلج معده یا بیماری گاستروپارزی، بیماری است که بر حرکت اتوماتیک و طبیعی ماهیچه های معده تاثیر می گذارد. در حالت عادی، انقباضات عضلانی قوی غذا را در جهت گوارش راهنمایی می نمایند. اگر کسی به گاستروپارزی مبتلا باشد، این حرکت ها آهسته تر خواهند بود یا کاملا متوقف می شوند، در نتیجه معده به درستی تخلیه نمی گردد.

این بیماری می تواند ناشی از آسیب به عصب واگوس، که سیستم گوارشی را تنظیم می نماید باشد. درصورتی که این عصب دچار مشکل باشد، عملکرد درست عضلات معده و روده را مختل می نماید و مانع از حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارشی می گردد

بعضی از داروها، مانند مسکن های اپیوییدی، داروهای ضد افسردگی، دارو های ضد حساسیت و فشار خون می توانند منجر به کند شدن تخلیه معده شوند و علائم مشابهی را ایجاد نمایند. به علاوه با مصرف این داروها علائم گاستروپارزی در مبتلایان به این بیماری شدت خواهد گرفت.

گاستروپارزی می تواند فرایند هضم طبیعی غذا را مختل کند و باعث حالت تهوع، استفراغ، برهم خوردن سطح قند خون و مواد مغذی در بدن گردد. تا به امروز علت قطعی بروز این بیماری مشخص نشده است، گاهی این بیماری در نتیجه ابتلا به بیماری بروز می نماید و گاهی نیز افراد بعد از انجام جراحی به آن دچار می شوند. اگرچه هیچ درمان قطعی برای گاستروپارزی وجود ندارد، اما تغییر در رژیم غذایی و مصرف دارو، می تواند مسائل ناشی از این بیماری را کاهش دهد.

علل ابتلا به گاستروپارزی

همانطور که گفته شد، همواره نمی توان مشخص کرد که چه چیزی منجر به گاستروپارزی شده است، اما در بسیاری از موارد، این بیماری به علت آسیب عصب واگوس ایجاد می گردد.

عصب واگوس به مدیریت فرایند های پیچیده در سیستم گوارش از جمله علامت دهی به عضلات معده برای انقباض و راهنمایی غذا به روده کوچک یاری می نماید. درصورتی که عصب واگوس آسیب ببیند، نمی تواند به طور مناسب دستورات را به ماهیچه های معده ارسال کند. این امر باعث می گردد که غذا برای مدت بیشتری در معده باقی بماند و سپس وارد روده کوچک گردد.

عواملی که می توانند باعث آسیب رسیدن به عصب واگوس شوند و خطر ابتلا به بیماری گاستروپارزی را افزایش دهند، عبارتند از:

• دیابت
• جراحی مری
• جراحی معده یا روده کوچک
• عفونت، به خصوص عفونت های ویروسی
• بعضی از دارو ها که سرعت تخلیه معده را کاهش می دهند، مانند دارو های مسکن
• اسکلرودرمی، بیماری تصلب بافت
• بیماری های مربوط به سیستم عصبی، مانند پارکینسون، تصلب بافت چندگانه و ام اس
• کم کاری تیروئید

همچنین زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به گاستروپارزی هستند.

علائم فلج معده

علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از:

• استفراغ
• حالت تهوع
• احساس سیری مفرط بعد از خوردن کمی غذا
• رفلاکس معده
• نفخ
• درد شکم
• تغییر در قند خون
• کاهش اشتها
• کاهش وزن و سوء تغذیه

بسیاری از افرادی که به گاستروپارزی مبتلا هستند، علائم قابل توجهی از خود بروز نمی دهند. درصورتی که هریک از علائم بالا را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

مسائل ناشی از ابتلا به فلج معده

بیماری فلج معده می تواند منجر به بروز مسائل دیگری نیز بگردد. از جمله این مسائل می توان اشاره نمود به:

• کم آبی شدید بدن به علت استفراغ مداوم
• سوء تغذیه ناشی از کاهش اشتها
• غذا هایی که هضم نشده در معده باقی می مانند، می توانند به جرم های جامد به نام بزوآری تبدیل شوند. بزوآری یکی از علل استفراغ است و اگر از انتقال مواد به روده کوچک جلوگیری کند، می تواند خطر مرگ داشته باشد.
• تغییرات غیر قابل پیش بینی در سطح قند خون، اگرچه این بیماری باعث ابتلا به دیابت نمی گردد، اما تغییرات مداوم در سرعت انتقال مواد غذایی به روده کوچک سطح قند خود را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. این نوسانات کنترل قند خون را در مبتلایان به دیابت مشکل می نماید و این عامل خود باعث بدتر شدن علائم گاستروپارزی می گردد. در نتیجه این چرخه معیوب ادامه خواهد یافت.
• کاهش کیفیت زندگی به علت علائم بیماری

روش های درمان فلج معده

1. دارو ها

گاستروپارزی یک بیماری مزمن و طولانی مدت است که درمان قطعی برای آن وجود ندارد. البته بعضی روش های درمانی از جمله استفاده از دارو می توانند به کنترل و مدیریت اوضاع یاری نمایند. بعضی از داروهایی که برای درمان گاستروپارزی تجویز می شوند، عبارتند از:

• رگلان (متوکلوپرامید): این دارو قبل از غذا مصرف می گردد. رگلان عضلات شکم را تحریک می نماید تا غذا در جهت سیستم گوارش عدایت گردد. همچنین این دارو میزان استفراغ و حالت تهوع را کاهش می دهد. عوارض جانبی مصرف این دارو شامل اسهال، خواب آلودگی، اضطراب و به ندرت اختلالات عصبی جدی است.

• اریترومایسین: این دارو یک انتی بیوتیک است که می تواند عضلات معده را تحریک و به هضم غذا یاری کند. عوارض جانبی مصرف اریترومایسین اسهال و افزایش مقاومت باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک است.
• دارو های آنتی امتیک: این دارو ها به کنترل و کاهش حالت تهوع یاری می نمایند.

افراد مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را کنترل نمایند تا مسائل ناشی از گاستروپارزی نیز کاهش یابند.

2. رژیم غذایی

یکی از بهترین راه ها برای کنترل علائم گاستروپارزی، این است که عادات غذایی روزانه خود را اصلاح کنید، به عنوان مثال، به جای مصرف سه وعده غذایی در روز، شش وعده غذایی کم حجم بخورید. به این ترتیب، غذای کمتری در معده خواهد بود و انتقال مواد در جهت های گوارشی نیز راحت تر انجام خواهد شد.

یکی دیگراز عوامل مهم در کنترل این بیماری، غلظت غذاهاست. مبتلایان باید مایعات و غذا های آبکی استفاده نمایند، برای مثلا آب سیب بهتر از خوردن سیب و خوردن سیب بدون پوست بهتر از خوردن سیب همراه با پوست است.

به علاوه با کاهش مصرف غذا های چرب و حاوی فیبر علائم بیماری به حد چشمگیری کاهش خواهد یافت. زیرا چربی سرعت هضم غذا را کند می نماید و فیبر نیز هضم آن را سخت می سازد.

3. سایر روش های درمانی

در موارد شدید این بیماری، ممکن است استفاده از لوله تغذیه یا لوله ژژنوستومی ضروری باشد. لوله در طی یک جراحی، به وسیله شکم وارد روده کوچک می گردد و فرد برای غذا خوردن باید مواد را درون این لوله بریزد تا مستقیما وارد روده کوچک شوند. به این ترتیب، مرحله هضم غذا در معده حذف و مواد سریعتر به جریان خون منتقل می شوند.

در مواردی برای دمران با استفاده از ابزار پزشکی و به وسیله یک برش کوچک، سم بوتولینوم به دهانه معده تزریق می گردد و در نتیجه ورودی معده به روده کوچک برای مدت بیشتری باز می ماند. به این ترتیب معده زمان بیشتری برای تخلیه مواد خواهد داشت.

گزینه درمانی دیگر، تغذیه وریدی یا تزریقی است. این یک روش تغذیه ای است که در آن مواد مغذی به طور مستقیم به وسیله کاتتر (catheter)، به یک رگ در قفسه سینه تزریق می شوند. تغذیه وریدی به عنوان یک روش تامین مواد غذایی موقت برای موارد بسیار شدید گاستروپارزی مورد استفاده قرار می گیرد.

4. تحریک الکتریکی معده

تحریک عضلات معده به این صورت است که تعدادی الکترود به دیواره معده متصل می شوند، سپس با وارد کردن شوک الکتریکی عضلات معده تحریک و منقبض خواهند شد. برای مشخص اینکه چه کسانی می توانند از مزایای این روش بهره مند شوند، به مطالعات بیشتری احتیاج است، اما در حال حاضر مراکز محدودی در سرتاسر دنیا درمان گاستروپارزی به وسیله این روش را ارائه می نمایند.

سخن پایانی

متاسفانه با توجه به نبود درمان قطعی برای بیماری فلج معده، این مسئله می تواند منجر به عوارض بسیاری در سلامت و حتی زندگی فرد گردد. بنابراین بهترین راه درمان گاستروپارزی پیشگیری است؛ برای این منظور با کنترل و مدیریت قند خون، از بروز بیماری هایی مانند دیابت پیشگیری کنید. از آنجا که امروزه آمار ابتلا به دیابت افزایش یافته است، توصیه می کنیم مطلب راه های پیشگیری از دیابت به روش طبیعی را نیز مطالعه فرمایید. در صورت احتیاج به انجام هرگونه جراحی، به پزشکانی مراجعه کنید که از تبحر و تجربه آن ها مطمئن هستید تا حوادثی مثل آسیب به عصب واگوس رخ ندهند. در نهایت اگر تجربه یا پیشنهادی در زمینه روش های پیشگیری و درمان این بیماری دارید، آن را در قسمت ارسال نظر با ما و سایر همراهان مجله آرنا به اشتراک بگذارید.

برگرفته از: webmd و mayoclinic